نماز

شیوه های دعوت به نماز

نماز

شیوه های دعوت به نماز

نماز

نماز گفتگوی راز است و برآوردن نیاز؛ راز بزرگ بندگی و نیاز به سخن گفتن با همصحبتی که در صحبتش ملالی نیست

راهکارهای عملی قابل ارائه برای تشویق به نماز :

 برای ترغیب و تشویق افراد به نماز، درابتدا بایستی زیر بناهای فکری فرد را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بکوشیم. دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و... اموری است که دارای نتیجه مستقیم بر عملکرد فرد است . پس باید به تقویت و اصلاح این مبانی کوشید .

 نماز، عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه است . انسان‌ طبق‌ فطرتش‌ همواره‌ به‌ چیزی ‌که ‌برایش ‌اهمیت ‌دارد، توجه ‌و اهتمام‌ می‌ورزد.یکی‌ از دلائل ‌مهم ‌اهمال‌ در به‌ جا آوردن‌ نماز، عدم‌ شناخت ‌فلسفه ‌نماز است‌. امام‌ علی‌(ع) می‌فرماید:"الناس‌أعداء ما جهلوا؛ انسان‌ دشمن‌ چیزی‌ است ‌که ‌به ‌آن‌ جهل ‌دارد".(1) از این ‌رو لازم‌ است‌ با استفاده ‌از آیات‌ و روایات ‌ایشان‌ را با ‌فلسفه‌نماز آشنا سازید که ‌عبارتند از:

1 - یاد خدا:

قرآن‌مجید می‌فرماید: "أقم‌ الصلاة ‌لذکری؛ نماز را بر پا دار تا به‌ یاد من ‌باشی‌".(2)

2 - مغفرت‌:

رسول‌خدا می‌فرماید: "نماز مانند آب‌جاری ‌است ‌که ‌آلودگی‌ها را از بین‌می‌برد. هر زمان‌ که ‌انسان ‌نماز می‌خواند گناهانی ‌که ‌میان ‌دو نماز انجام ‌شده ‌است‌، از میان‌ می‌رود."(3)

3 - باز دارنده ‌از گناه‌:

قرآن‌ مجید می‌فرماید: "نماز انسان‌ را از زشتی‌ها و منکرات ‌باز می‌دارد."(4)

4 - پرورش‌فضائل‌:

نماز خود پرستی‌ و آثار بد آن ‌را محو می‌کند: امام‌ علی‌(ع) می‌فرماید: "خداوند ایمان‌را برای ‌پاک ‌سازی‌ انسان‌ها از شرک‌ و نماز را برای ‌پاک‌ سازی ‌از کبر واجب ‌کرد.(5)

5 - شکر و سپاس‌ از نعمت‌ها:

نماز عالی‌ترین‌ شکل ‌سپاس‌گزاری‌ از منعم ‌حقیقی ‌است‌.

6 - تقویت‌ اراده‌:

اقامة‌نماز در اوقات ‌معین‌، روح‌ انضباط ‌و تسلط‌ بر نفس‌ را در انسان ‌تقویت ‌می‌کند.

نمازگزار از طریق‌نماز از قدرت‌ لایزال‌ الهی‌ مدد می‌جوید و بر مشکلات‌ چیره ‌می‌آید. پس در آغاز بایستی این مجموعه شناخته شود تا نماز جایگاه خود را در ذهن و اندیشه فرد باز نماید، از این رو شناخت صحیح و سالم و واقعی را در ذهن شخص رقم بزنید . شخص را به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این واقعیت آگاه سازیم. مانند این که گوشزد گردد که در بینش توحیدی اسلام و دیگر ادیان الهی، انسان موجودی است که به سوی کمال و لقای پروردگار در حرکت است.:

«انا لله و انا الیه راجعون؛ از خدائیم و به سوی او باز می گردیم».

حال در این مسیر، ابزارهایی به مدد انسان می آید، تا او را از فراموش کردن مسیر و هدف باز دارد که از مهم ترین آن ها «نماز» است:

«اقم الصلاه لذکری؛ نماز را برای یاد من بپا دار».

آدمی بدون نماز راه را گم خواهد کرد. نمازهای پنج گانه همانند چراغ های برق هستند که مسیری طولانی و پر خطر را روشن کرده اند تا کسی راه را گم نکند و به بیراهه و سقوط کشانده نشود. آنچه که موجب می گردد. برخی از نماز، روی گردان باشند و یا نسبت به آن تساهل کنند، ندانستن فلسفه نماز و یا درکی غلط از آن است .

برخی چنین می پندارند که نماز انسان، نیازی را از خداوند برطرف می کند که البته خیالی واهی است . خداوند نیازی به هیچ مخلوقی ندارد. از این رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکید شده، جملگی در جهت کمال انسان است .

 نماز، تقدیر و سپاس گزاری از خداوند است .

- موجب آرامش انسان است .

- موجب یاد خداست .

- نماز زمینه پرهیز از گناه را در انسان فراهم می کند.

- تأکیدی بر نظافت و سلامتی است .

- موجب انضباط و وقت شناسی است .

- دارای آثار وحدت بخش اجتماعی است .

دادن این اطلاعات و تصحیح اندیشه آن فرد درباره نماز ضروری است . باید انجام گیرد تا به کمک نیروی درونی و انگیزه شخصی در پی آن باشند . نیازمند تحریک خارجی و هول دادن و وادار کردن نباشد. این اطلاعات را به دو روش مستقیم و یا غیرمستقیم می توان منتقل کرد . انتخاب روش به روحیه مخاطب و توان روحی و علمی ما بستگی دارد. مانند این که خود، این گونه مطالب را گوشزد کنیم . در صورت عدم پذیرش ازطرف مخاطب دیگران بگوییم و یا کتاب های معرفی شده را در اختیار او بگذاریم مانند:

پرتوی از اسرار نماز، قرائتی

اسرار الصلاه، ملکی تبریزی

آداب الصلاه، امام خمینی

صلاه الخاشعین، دستغیب

اسرارالصلاه، جوادی آملی

3- در هیچ یک از مراحل ارشاد و راهنمایی از برخورد نیک و ملاطفت آمیز و احترام نهادن دور نشویم. با فشار و اجبار کسی را نمی توان هدایت نمود . چه بسا تأثیر منفی آن بیش تر از هدایت گردد.

4- تبلیغ عملی داشته باشیم. یعنی باید آثار خواندن نماز، مانند دوری از گناهان، داشتن اخلاق نیکو، کمک به دوستان و وفاداری و فداکاری، پاکیزه بودن در ظاهر و باطن، اعمال نیک و شایسته و برخورد خوب و... در رفتار و کردار و گفتارتان نمایان باشد. بهترین روش تبلیغ از یک عمل دینی و نیک، تبلیغ عملی است.

5- هر شخصی یک نقطه پذیرش و به قول معروف «رگ خوابی» دارد.باید سعی کنیم این رگ خواب و نقطه پذیرش را به دست آوریم . از این کانال وارد شویم و هدف خود را تعقیب نماییم. به صرف این که باید شخصی را هدایت کرد ،بسنده نکنیم، بلکه با مطالعه روی خصوصیات وی راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آوریم و اقدام کنیم.

دقیقاً باید راه‏های نفوذ و تأثیرگذاری بر فرد را بشناسیم . متناسب با آن برنامه ‏ریزی کنیم. بدون داشتن چنین درکی چه بسا بسیاری از زحمات ما بی ‏نتیجه یا کم ثمر خواهد بود. بنابراین اگر فردخودگرا و منطق ‏پذیر است ،باید با زبانی بسیار منطقی و مستدل او را قانع سازیم. اگر فردی نصیحت و انذارپذیر است، باید بیش تر بر جنبه ‏های عقوبتی ترک نماز و روایات و حکایات وارده در این مورد با او سخن بگوییم. اگر احساس می‏کنیم با محبت بیش تر می‏توانیم او را به سوی خدا بکشانیم ،باید از همین طریق وارد شویم . اگر راه‏های دیگری بر او مؤثر است تا جایی که با احکام شرع انطباق دارد، از آن راه‏ها استفاده کنیم.

6- بیان تأثیرات منفی ترک نماز و روزه و استفاده از روایات بیان شده توسط اهل بیت (ع ) در این زمینه بسیار موثر است . به خصوص اگر به روش غیرمستقیم ارائه گردد و موجب تنبه و موعظه کردن را فراهم سازد. یعنی غیر از ارائه شناخت باید در صدد موعظه گری و تنبه قلبی وی نیز برآییم .با ترس و بیم دادن از عذاب اخروی و پیامدهای منفی ترک نماز و روزه دل او را از غفلت آزاد سازیم .

7- این راهکارها هم به صورت مستقل و هم به همراه یکدیگر می تواند مؤثر باشد. خوب تر آن است که روشنگری و موعظه و... همراه هم ارائه گردد تا نافذتر افتد.

8 - جدی‌ گرفتن ‌نماز در محیط‌ خانه‌:

باید انجام ‌وظایف‌ دینی‌ از جمله‌ نماز خواندن‌ را جدی‌ بگیریم، تادر فرد تأثیر گذارد.

9 - پرورش ‌عواطف ‌دینی‌:

به‌ موازات ‌آموزش ‌تعالیم‌ دینی‌، لازم‌ است. ‌عواطف ‌دینی ‌را پرورش‌ دهیم. شرکت‌ در مراسم‌ مذهبی ‌از قبیل‌ نماز جماعت ‌مسجد، نماز جمعه‌، مراسم ‌اعیاد مذهبی ‌و مراسم‌ سوگواری در ماه‌ محرم ‌و جلسات ‌دینی ‌در پرورش ‌عواطف‌ دینی ایشان بسیار مؤثر است‌. حضور در این ‌قبیل‌ برنامه‌ها پیوند قلبی‌ را با دین ‌و معنویات ‌افزایش‌ می‌دهد و زمینه ‌را برای‌ شکوفایی ‌ایمان ‌فراهم‌ می‌سازد.

10 - برقراری‌ارتباط ‌با دوستان‌ نماز خوان‌:

گروه‌های‌ همسال ‌و دوستان‌‌ در بازسازی ‌شخصیت افراد نقش‌ حیاتی‌ دارند. بر این‌ اساس‌ برای ‌تشویق‌ فرد، از دوستان ‌اواستمداد بجوییم . اگر دوست‌ شایسته‌ای‌ ندارد، زمینه ارتباط ‌با دوستان‌ نماز خوان‌ و مؤمن ‌را فراهم‌ نماییم.

11 - تشویق‌:

برای‌ برانگیختگی‌ و بازدارنگی‌، تشویق‌ نقش ‌اساسی ‌دارد. امام‌علی‌(ع) می‌فرماید:"ضادوا الشر بالخیر؛ به‌ وسیله ‌خوبی‌ با بدی‌ بستیزید". در مراحل ‌نخست ‌نمی‌توان‌ توقع ‌داشت‌ همه افراد با انگیزه‌ عالی‌ به ‌نماز و انجام ‌تکالیف ‌بپردازند. غالب‌ مردم‌ به ‌چنان ‌مرحله‌ای ‌از کمال‌ نرسیده‌اند که‌ به ‌تحسین ‌و ستایش‌ محتاج‌ نباشند. از این‌ رو لازم ‌است‌ فرد ‌را با تشویق ‌گفتاری‌ یا عملی‌ به‌ نماز خواندن ‌فرا خوانیم.

12- از خدا استمداد کنیم و مأیوس نباشیم. حالات انسان متفاوت است. بسیار شده که ما نسبت به کسی مأیوس می‏شویم، ولی برخلاف تصور ما، شرایطی فراهم می‏شود و طرف متحوّل می‏گردد. تجربه و تاریخ شواهد زیادی را نشان می‏دهد که به طور غیر مترقّبه کسی دگرگون گشته و سرنوشت دیگری پیدا کرده است.

ای خوش آن جذبه که ناگاه رسد ناگهان بر دل آگاه رسد

ای خوشا بوی دلاویز گلی‏ کز پری چهره‏ای چون ماه رسد

13- در عین حال اگر آثار مثبت چندانی مشاهده نکردیم، نگران تأثیر پذیری از ایشان نباشیم، البته با جدیت تمام از ایمان و عمل صالح خود به دقت مواظبت نموده و فروگذار نکنیم . همواره از خداوند حفظ ایمان و دیانت خود را طلب نماییم ؛ چه بسا در طول زمان بقای ایمان شما ،اثر سازنده‏ای در ایشان ایجاد کند. از طرف دیگر سرمایه ‏گذاری جدی ‏روی فرزندان خود نمایید. در موارد بسیاری دیده شده ایمان و اعمال فرزندان بر والدین تأثیر گذاشته و موجب هدایت آنان شده است.

پی نوشت ها:

1. نهج‌البلاغه‌، فیض‌الاسلام‌، قصار 163.

2. طه‌(20) آیه‌14.

3. وسائل‌الشیعه‌، ج‌، ص‌.

4. عنکبوت‌(29) آیه‌49.

5. نهج‌البلاغه‌، فیض‌الاسلام‌، قصار 252.


  • اعظم زارع بیدکی

یاد خدا-

تشویق‌

- شکر و سپاس‌

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی